Fatiha Suresinin İnişi

Fatiha, Kur'an-ı Kerim'in ilk suresi olduğu için "Fatiha" yani "açan, açılış yapan" anlamında isimlendirilmiştir. Fatiha Suresi, Kur'an'ın getirdiği esasların bir özeti olduğu için kendisine "Ümmü'l Kitap", "el-Esas", "el-Vafiye", "el-Kafiye", "es-Seb'ul-Mesani" ve "el-Kenz" gibi adlar da verilmiştir. Mekke'de tam olarak nazil olan ilk suredir ve 7 ayettir.

Fatiha Suresi, farz ve nafile olarak kılınan bütün namazlarda okunması gereken bir suredir. Hz. Peygamber (S.A.V) şöyle buyurmuştur:

"Fatiha'yı okumayanın namazı olmaz." (Müslim, 1.296)

Bu nedenle Fatiha, namazların her rekatında okunur. Fatiha Suresi, Kur'an-ı Kerim'in adeta bir önsözü gibidir. Kur'an'ın ihtiva ettiği esaslar özet olarak Fatiha'da bulunmaktadır.

Fatiha, Kur'an'ın hulasasıdır. Onda övgüye ve ta'zime layık olan Yüce Allah'ın varlığı ve O'nun hakimiyeti anlatılmaktadır. Kulluğun yalnız Allah'a yapılacağı ve yardımın yalnız O'ndan beklenileceği esasları açıklanmaktadır. Çünkü Allah'tan başka insanların dayanacak bir güçlerinin olmadığı ve insanları doğru yola iletenin yalnız Allah olduğu belirtilmektedir.

Hz. Peygamber (S.A.V) şöyle buyurmuştur:

"Zikirlerin en güzeli, 'La ilahe illallah', duaların en güzeli de 'El-Hamdü lillah'tır." (Müslim)

Yine Sahih-i Müslim'de geçen ve Ebu Hureyre (R.A) 'den nakledilen bir hadiste:

"Yüce Allah: Ben namazı, benimle kulum arasında ikiye ayırdım. Yarısı benim, diğer yarısı da kulumundur. Kulumun dilediği kendisine verilecektir. Kul, 'Alemlerin Rabbi olan Allah'a hamdolsun' dediği zaman, Yüce Allah: 'Kulum bana hamd etti' der. 'Rahman ve Rahim'dir' dediği zaman, Yüce Allah: 'Kulum bana sena etti' der. 'Ceza gününün sahibidir' dediği zaman, 'Kulum beni ta'zim etti' der. 'Yalnız sana ibadet eder, yalnız senden yardım dileriz' dediği anda, Yüce Allah: 'İşte bu, ancak benimle kulum arasında bir husustur. Kulumun dilediği kendisine verilecektir' der. Kul: 'Bizlere doğru yolu göster. Kendilerine nimet verdiklerinin yolunu, gazabına uğrayanların ve sapık olanların yolunu değil' dediği zaman, Yüce Allah: 'Bu da ancak kuluma ait bir husustur, dilediği kendisine verilecektir' buyurmuştur." (Müslim)

Fatiha Suresinin nüzul sebebi hakkında çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Bir gün Hz. Peygamber (S.A.V), Hz. Hatice'ye (R.A) şöyle demiştir:

"Ya Hatice, ben bir yerde yalnız kaldığım zaman bir ses duyuyorum. Vallahi bunun bir kötülük olmasından korkuyorum."

Bunun üzerine Hz. Hatice (R.A) şöyle cevap vermiştir:

"Allah korusun, Cenab-ı Hakk'ın sana bir kötülük yapacağını sanmam. Sen emaneti yerine getirir, akrabaya iyilik yapar ve sözü doğru söylersin."

Sonra Hz. Peygamber (S.A.V) Hz. Hatice (R.A) ile Varaka bin Nevfel'e gittiler. Hz. Peygamber (S.A.V) ona şöyle dedi:

"Tenhada kaldığım zaman 'Ya Muhammed' diye bir ses duyuyorum ve hemen korkup kaçıyorum."

Varaka şöyle dedi:

"Bir daha öyle yapma. Ses geldiği zaman orada dur, ne söylediğini dinle, sonra gel bana haber ver."

Hz. Peygamber (S.A.V) eve döndü. Yalnız kalınca şöyle bir ses duydu:

"Ya Muhammed, kul: 'Bismillahirrahmanirrahim. Elhamdu lillahi Rabbil alemin... Veleddallin.' diye Fatiha'yı sonuna kadar okudu."

Hz. Peygamber (S.A.V) bu durumu Varaka'ya anlatınca, Varaka şöyle dedi:

"Müjde ya Muhammed, müjde. Ben şehadet ederim ki sen Meryem'in oğlu İsa'nın müjdelediği zatsın. Sen Musa'nın namusu gibi bir namus üzerindesin ve sen Allah tarafından gönderilmiş bir nebisin. Sen cihada memur olacaksın."

İşte bu rivayete göre, Fatiha Suresinin nüzul sebebi böyle açıklanmaktadır.